Scroll Top

راک فارسی

راک فارسی

راک فارسی چیست؟

وقتی صحبت از راک فارسی میشود، موسیقی و تصاویر زیادی از ذهنمان عبور می کند، اما باید این واقعیت را پذیرفت، که این سبک موسیقی در ایران،‌ هنوز جایگاه واقعی خود را بدست نیاورده است.

چرایی این مهم را می توان در عوامل زیادی بررسی کرد؛

 اگر بخواهیم از گذشته موسیقی ایران شروع کنیم و علت این امر را بررسی کنیم،اولین موضوعی که باید به آن اشاره کرد این است;

زمانی که موسیقی راک در دنیا در حال رشد بود، زمانی که کنسرت‌های چند هزار نفره در دنیا برگزار می‌شد، مردم ایران درگیر انقلاب شدند، انقلابی که در ادامه آن به طور کامل موسیقی از جامعه ی ایران تا مدت‌ها حذف شد. مردم ایران هرگز صدای پر قدرت گیتار الکتریک را در کنسرت‌های بزرگ گوش نکردند و با آن هیجان زده نشدند، تا در جامعه این صدا شکل بگیرد،‌ ریشه کند و پیشرفت داشته باشد.از طرفی در اواخر دهه ی هفتاد، زمانی که موسیقی پاپ شروع به فعالیت جدی کرد، تلاش موزیسین های سبک راک فارسی برای اخذ مجوز و کار حرفه‌ای بی‌نتیجه ماند و قبل از آن، مردم ایران که به موسیقی پاپ لس آنجلسی و یا موسیقی پاپ ترکیه ای گوش می کردند، بدیهی بود که بعد از شروع کار حرفه ای موسیقی پاپ،‌ همچنان آن جریان ادامه پیدا کند.

در واقع می توان گفت جامعه ی ایران هم اکنون موسیقی ای را گوش می کند که فرهنگ بعد از انقلاب ایران به جامعه تزریق کرده است. اگر هم اکنون رسانه های ایران، به فکر موسیقی پاپ و کلام مبتذل و در عین حال مجوز دار افتاده اند و به دفتر موسیقی برای چگونگی مجوز این آثار اعتراض می‌کنند و یا نگرانی از موسیقی مبتذل خارج از ایران دارند، راه را غلط انتخاب کرده اند!

می‌بایست عامل اصلی تولید این موسیقی را بازخواست کرد و آن عامل کسانی نیستند جز شرکت های طرف قرارداد خواننده های پاپ به جهت تولید موسیقی یک بار مصرف و بی‌محتوایی که مشخص نیست چگونه مجوز میگیرند و خود دفتر موسیقی که با پروسه اشتباه صدور مجوز، به تنهایی نقش ایجاد موسیقی زیرزمینی را ایفا میکند. با ممنوع کردن آثار موسیقی به شیوه ی سلیقه‌ای، موزیسین‌ها را ترغیب می‌کنند به پخش موسیقی بدون مجوز و عملا تلاش هنرمند برای تولید موسیقی در چهارچوب عرف جامعه را از دست می‌رود و دیگر هیچ نظارتی نمیتوان روی تولید آثار داشت.

در واقع با نظارت اشتباه بر انتشار آثار موسیقی، یک آسیب بدتر از تولید موسیقی گاها مستهجن گریبان جامعه را می‌گیرد. نمی‌توان نادیده گرفت که علاقه جوانان به سبک های مختلف موسیقی و تلاش آنها برای یافتن موسیقی مورد علاقه شان در دنیا، با این شکل محدودیت‌ها از بین نمی‌رود و نتیجه عکس خواهد داد. پس چرا مانند کشورهای دیگر، جوانان با موسیقی ای که در جامعه خودشان تولید می‌شود آشنا نشوند و با حضور در کنسرت‌های هنرمندان کشور خودشان به آنچه که درونشان می‌جوید نرسند.

مگر این تجربه در سبک پاپ نتیجه ی خود را نشان نداده است.

امروز کنسرت های بزرگ خوانندگان پاپ در ایران و کشورهای دیگر و تولید انبوه موسیقی با مجوز منجر به انزوای خیلی از خوانندگان خارج از ایران شده است، اما همواره در موسیقی راک برخورد سلیقه‌ای و دستورالعمل هایی که جلوی هنرمندان این سبک را می‌گیرد، زیرزمینی شدن این سبک را بیشتر میکند.

از طرفی دیگر سبک رپ بود که از اوایل دهه ی هشتاد،‌ با فحاشی در کلام، فعالیت خود را آغاز نمود و هم اکنون جایگاه بسیار ریشه ای و عمیقی در جامعه ی ایران به خصوص در نسل نوجوان کنونی ایجاد کرده است و اگر به همین شکل ادامه پیدا کند، اگر به همین شکل بدون مجوز و زیرزمینی به فعالیت خود ادامه دهد، به همین شکل هرگز طرف قرارداد با شرکتی نخواهد شد و آثار کلام آنها بر روی جامعه ی نوجوان قابل تامل خواهد بود.

اما موسیقی راک فارسی در ایران در میان دو سبک فوق گیر افتاده است. موزیسین های سبک راک فارسی، از طرفی به شدت به دنبال اخذ مجوز هستند، تا بتوانند ماهیت اصلی موسیقی راک را، که اجرای زنده هست، محقق کنند، اندک درآمدی داشته باشند و از طرف دیگر هر روز با تصمیمات سلیقه‌ای،‌ به دیوار بن بست مجوز بر می‌خورند!

عموما افرادی که در این سبک فعالیت می کنند، تحصیلات بالایی دارند،‌ اهل مطالعه هستند، به علت نیاز این سبک به کلام قدرتمند، شناخت خوبی به ادبیات ایران و جهان دارند، اما رفته رفته اتفاقی که برای موسیقی رپ افتاده است،‌ در سبک راک نیز ادامه پیدا خواهد کرد و هنرمندان این سبک، از خیر مجوز و اجرا خواهند گذشت و رویه ی زیرزمینی را پیش خواهند گرفت.

هرچند که موزیسین های سبک راک مدت هاست از خیر آن گذشته اند، ‌اما یکی از ماهیت های اصلی این سبک، روحیه ی اعتراضی آن در ترانه می باشد، اما متاسفانه از طرف دفتر موسیقی به شدت با آن مقابله می شود و این در حالی است که این اعتراض، میتواند بسیار برای جامعه و کشور مفید باشد و با ساماندهی درستی می‌تواند این جریان را به یک نقد فرهنگی-هنری سازنده تبدیل کرد و همه می دانیم بدون نقد نمی‌توان از هیچ سیستمی انتظار کار با راندمان بالا داشت.

اگر چنین شود، دیگر تضمینی برای تولید آثاری که به نقد مثبت، به داشتن محتوای غنی و به موسیقی ای که در چهارچوب عرف جامعه ی ایران بگنجد، نخواهد ماند و از طرف دیگر پتانسیل این سبک برای هنجار شکنی بسیار بالا بوده و می توان انتظار یک معضل، به خصوص از موزیسین های نسل جدید این سبک را داشت.

راک ایران نیاز به توجه بیشتری دارد تا هم اکنون که زمان مناسبی وجود دارد،‌ در مسیر درستی قرار بگیرد. تمام موزیسین ها، به ویژه سبک راک، اشتیاق همکاری با دستگاه های ذی ربط جهت انجام کار اصولی و حرفه ای دارند. بدیهی است پس از گذشت زمان کمی از شروع فعالیت این سبک، می توان انتظار قراردادهای خوبی بین موزیسین ها و شرکت های بزرگ داشت و در زمان نسبتا کوتاهی بعد از آن، می توان انتظار داشت که در کنسرت های پر جمعیت تهران و شهرهای دیگر، موسیقی خوب شنیده شود، ترانه های خوب و حتی اشعار غنی شاعران تاریخ ایران، از زبان نوجوانانی که آنها را زمزمه می‌کنند، شنیده شود.

این مهم نه تنها وظیفه ی وزارت فرهنگ و ارشاد می باشد،‌ بلکه اگر غیر از این شود، سالهای سال مسئولین مربوطه، باعث و بانی ضربه ی فرهنگی ای هستند که به یک یا دو نسل وارد شده است و این اتفاق برای مسئولینی که اکثرا انسانهای متدینی می باشند، قاعدتا نباید مسئله ی ساده ای باشد، که با بی تفاوتی از کنار آن بگذرند. بعدها تاریخ موسیقی ایران و آثار آن بر روی ادب و فرهنگ جامعه، بارها و بارها مورد بررسی قرار می‌گیرد و تاریخ نشان داده است که آیندگان در رسوا کردن مسئولین گذشته هیچ رحم و مروتی نخواهند داشت.

روش کار و شروع آن ساده است، راک فارسی و حتی راک در ایران به زبانهای دیگر، تنها نیاز به مدیریت درست در برنامه ریزی اجرای صحنه ای دارد.

نیاز به تعریف خطوط قرمز هنرمندان و نیاز به ظرفیت بروز اشتباه در شروع و حل کردن آن می باشد.

نه اینکه به محض اولین اشتباه، کل جریان متوقف شود.

متوقف کردن و از بین بردن یک جریان، ساده ترین کار ممکن است، اما مسئولین مربوطه برای انجام کارهای ساده و سریع بازده، انتخاب نشده اند. قطعا سیستم جدید و مدرن تری برای روند تولید موسیقی در کشور، از اخذ مجوز گرفته تا تولید و پخش آن نیاز است. در اولین قدم می بایست نگاه تغییر کند.

نگاهی که تکلیفش هنوز روشن نیست که آیا موسیقی حرام است یا حلال؟!

اگر حرام است، چرا در صدا و سیما نشان دادن ساز مشکل دارد؟ اگر حرام است، چرا به آموزشگاه های موسیقی مجوز داده می شود؟ چرا کنسرت برگزار می‌شود؟

به محض عبور از این مرحله، می توان به موسیقی به دو شکل نگاه کرد:

اول نگاه مسئولین،‌ که صرفا نگاهی است به ذات موسیقی که در جامعه شادی، آرامش، ذوق، امید و هزاران پیامد مثبت دیگر خواهد داشت.

نگاه دوم مربوط به تاجران خواهد بود که با سرمایه گزاری در این شاخه می تواند برای تعداد زیادی از جوانان اشتعال بیافریند. گردش مالی بسیار زیادی را در کشور ایجاد کند و بخش های زیادی از بازار را از رکود خارج کند.

سامانه ی اخذ مجوز نیاز به مطالعه ی بیشتری دارد؛

صدور مجوز بهتر است از طریق شرکت هایی انجام شود که قبلا با بررسی دقیق از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد، مجوز و پروانه ی این کار را گرفته اند و صدور مجوز برای هنرمند می‌بایست بدون هزینه باشد.

هنرمند برای تولید و انتشار اثر خود نیاز به هزینه دارد، نه اخذ مجوز!

در این صورت یک شرکت به تنهایی قادر به صدور مجوز و تولید یک آلبوم موسیقی است و تمام پیامد های آن برای آن شرکت خواهد بود. البته که باید بر روی عملکرد این شرکت ها نظارت دقیقی صورت گیرد، اما تصور اینکه این شرکتها برای بازار بهتر و تولید اثری بهتر،‌ چگونه رقابتی می‌توانند داشته باشند،‌ قابل توجه است. چنین شرکت هایی می توانند تصمیم بگیرند، که با چه هنرمندانی، در چه سبک هایی فعالیت داشته باشد. در این صورت تمام هنرمندان می‌دانند در صورتی که می‌خواهند موسیقی را از ذهن خود خارج کنند و به گوش جامعه برسانند، باید از کجا شروع کنند و به کجا بروند.

پخش آثار هنری راک فارسی و معضلات مربوط به آن:

و اما پخش آثار هنری که این روزها می‌توان گفت یکی از معضلات دنیای موسیقی ایران به شمار می رود. این روزها پخش یک قطعه ی موسیقی برای شنیده شدن نیاز به هزینه ای حتی تا ۵۰ برابر هزینه ی تولید آن قطعه دارد!

بسیاری از هنرمندان تا جایی که می شود از هزینه ی تولید می‌کاهند تا بتوانند توان بیشتری برای هزینه پخش داشته باشند. پس بدیهی است که هنرمندانی که می‌توانند به یک قطعه، ارزش هنری بیشتری بدهند حذف می‌شوند و یا در واقع با سمپل الکترونیکی جایگزین می‌شوند و به جای آن ادمین های کانال های تلگرامی و اینستاگرامی درآمد بسیار زیادی از پخش آن قطعه به جیب می‌زنند و به همین شکل هنرمندی که سالها کار کرده و به یک سطح استاندارد و خوبی رسیده است، اما توان پرداخت این هزینه ها را ندارد،‌ کاری تولید می‌کند و هرگز کسی آن را نمی‌شنود!

راه حل مشکل پخش آثار هنری چیست؟

این معضل نیز می تواند با سازمان دادن شرکت ها و سیستم پخش یکپارچه از طریق شرکتهای ثبت شده و قانونی، با رعایت حق کپی رایت، سمت و سوی بسیار بهتری به خود بگیرد. سالهاست که رسانه ای مانند رادیوجوان از طرف دولت ها فیلتر شده و با هنرمندانی که آثار خود را در آن قرار می‌دهند برخورد می‌شود. حتی با ادمین هایی که آثار را از هنرمند گرفته و به این رسانه تحویل میدهند نیز برخورد قانونی جدی می‌شود و این در حالی است که وزارت ارشاد هیچ تلاشی برای جایگزینی آن نکرده است!

با بودجه ای نه چندان هنگفت و یا حتی خصوصی سازی میتوان به یک پلتفورم ایرانی و قانونمند دست یافت که آثار موسیقی از طریق آن پخش شود، به مرور به هنرمندان بابت تعداد پخش آثارشان پول پرداخت شده و با دریافت هزینه تبلیغات و اسپانسری و آرام آرام فروش اکانت با قیمت خیلی مناسب به مردم، چرخ این صنعت بسیار پول ساز را راه انداخت و علاوه بر اشتغال زایی، در جهت ترویج فرهنگ و ایجاد نشاط در جامعه، گامهای بزرگ و اساسی برداشت.

به امید روزهای بسیار بهتر برای موسیقی ایران و هنرمندان خلاق و بی نظیر ایرانی.

سلمان کردار

بهار ۱۴۰۰

امیدواریم از خواندن این متن لذت برده باشید.

نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را از طریق پل‌های ارتباطی سایت با ما در میان بگذارید.

شما همچنین می‌توانید از صفحه اینستاگرام ما بازدید کنید.

دسترسی به صفحه آپارات سلمان کردار

پست های مرتبط

دیدگاه (1)

👍🏻👌عالی

نظر بگذارید